Duela hilabete pasatxo aurkeztu zituen Soziolinguistika Klusterrak, Hezkuntza Saila eta ISEIrekin batera, Arrue Proiektuak emandako datuak. Oso datu esanguratsuak, interpretaziorako bidea zabalik uzten dutenak. Xavier Vila hizkuntzalari katalanak, esaterako, Berriari aitortu zion Arrue proiektuak ateratako hainbat ondoriorekin ez datorrela bat, ikasgela barruko eta jolastokiko euskararen erabileraren arteko harremanari dagokionean batik bat.
Berria egunkariak berak egin duen interpretazioa nahiko ezkorra da, Klusterreko kide Pablo Suberbiolak egindakoaren aldean. Berriak behin eta berriro aipatu du eskolak euskalduntzen dituen gazteak gizarteak erdalduntzen dituela. Baieztapen nahasgarria izan daiteke, aditzera eman bailezake haurrek euren hizkuntza naturaltzat hartu dutela euskara lehen hezkuntzan, eta gizartearen eraginez itzuli direla espainolez hitz egitera. Iruñeako Amaiur Ikastolako zuzendari Pello Egurenen hitzetan, ordea, "euskaraz hitz egitera behartzen
ditugula ikusten dute, eta nerabezaroko iraultzan obligazioetatik
ihes egiten dute". Lehen hezkuntzan behartuta daudelako hitz egiten dutela iradokitzen digute hitz hauek, baina adin batetik aurrera erosoen darabilten hizkuntzara pasatzen direla. Izan ere, arrazoizkoa dirudi gazte batek gutxien kostatzen zaion hizkuntzara jotzea. Aparteko motibazioa beharko du euskaraz jarduteko, euskarazko erreferenteak kasu. Suberbiolak jolastokian erdaraz egiteko joeraren gainean honakoa galdetzen du:
"Nola ikusten dituzte beren futboleko
ereduak? Erdaraz egiten dute jolaslekuan. Logikoa litzateke bestela
egitea? Soziolinguistikoki beste zerbait espero dugu?"
Eskolaz kanpo ikusten dutena nagusiki gaztelera (gero eta gehiago ingelesa?) izanda, dela telebista, direla komunikabideak, direla euren gurasoak, zergatik egin beharko lukete euskaraz gazteek? Zerk erakarri beharko lituzke? Militantziak? Nekez exijitu dakioke gazteen zati handienari militantzia hutsagatik hizkuntza-ohiturak errotik aldatzea. Eta ez gazteak direlako.
Suberbiolak salatzen du gabezietan jartzen dugula arreta handiena, eta arrazoi duelakoan nago, argudiatzen duenean "plus" hori nola sortzen den ikusi beharko genukeela; alegia, familia erdaldunetatik datozen gazteek zergatik jotzen dute euskarara ikasgelatik kanpo. Joera hau behatzean egon daiteke gakoetako bat.
